Wat als DeSci de toekomst van de wetenschap was?

In een wereld waar wetenschap vast lijkt te zitten tussen bureaucratie en ongelijke toegang, steekt een nieuwe adem op. Zijn naam? DeSci, voor “Gedecentraliseerde Wetenschap”. Dit opkomende paradigma haalt zijn inspiratie uit Web3 om de fundamenten van wetenschappelijk onderzoek opnieuw op te bouwen. Minder hiërarchie, meer transparantie en vooral een ontwrichting die vergelijkbaar is met de ontwrichting die het internet veroorzaakte voor de drukpers. Waarom praten we hier niet meer over? Misschien omdat de revolutie dit keer zonder de oude mandarijnen begint.

Wat is DeSci? Een breuk in het DNA van onderzoek

Achter het acroniem DeSci schuilt veel meer dan een modewoord voor Web3. “Decentrale wetenschap” is een methodisch antwoord op de ondeugden van gecentraliseerd onderzoek. In het traditionele model zijn wetenschappers afhankelijk van staats- of privéfinanciering, gesloten tijdschriften en elitaire netwerken. Het resultaat: traagheid, ondoorzichtigheid en maar al te vaak verspild talent door gebrek aan toegang of publiek.

DeSci stelt een heel ander pad voor. Open onderzoek, gefinancierd door de gemeenschap via cryptocurrencies. Wetenschappelijke productie waarbij gegevens worden gedeeld op de blockchain, onveranderlijk, toegankelijk, verifieerbaar. Bestuur dat niet wordt toevertrouwd aan ondoorzichtige commissies, maar aan DAO’s, autonome organisaties die worden bestuurd door slimme contracten. De filosofie is eenvoudig: “geef aan wie doet, niet aan wie filtert”. Met andere woorden, DeSci is wetenschap zonder de glitter, maar met de tools.

Simpel gezegd: DeSci is een beweging die Web3-technologieën gebruikt om wetenschappelijk onderzoek meer open, transparant en collaboratief te maken. Het gebruikt blockchain, DAO’s en NFT’s om kennis vrij te financieren, publiceren en delen.

En de tools, laten we het daar eens over hebben: NFT’s om rechten te beschermen, tokens om peer reviewers te belonen, blockchains om transparantie bij te houden… Kortom, een digitale gereedschapskist voor een wetenschap die eindelijk met zichzelf verzoend is.

DeSci: wat als de wetenschap eindelijk vrij zou worden?

Stel je een wereld voor waarin een bioloog in Senegal of een neuroloog in Lima kan publiceren, delen, geciteerd en gefinancierd worden zonder ooit tegen de grote muren van academisch elitarisme aan te lopen. Utopia? Misschien wel. Maar DeSci legt de eerste stenen van dat utopia.

Laten we eens kijken naar VitaDAO, een van de pioniers van de sector. Deze DAO financiert onderzoek naar een lang leven. Het heeft al meer dan 4,2 miljoen dollar opgehaald. Leden beslissen gezamenlijk welke studies worden gesteund, terwijl onderzoekers profiteren van snelle, transparante financiering… en geen kafkaëske bureaucratie.

Een ander voorbeeld? Molecule, een protocol dat wetenschappelijke projecten tokeniseert. Hier kun je IP-NFT’s kopen, tokens die intellectuele eigendomsrechten vertegenwoordigen. Je hoeft geen octrooi na te jagen. Je hoeft alleen maar te publiceren, te munten en te delen. Het is zo makkelijk als een klik. En de gegevens blijven voor iedereen beschikbaar.

Het gaat er niet om alles te vernietigen. Het gaat erom een brug te slaan tussen de academische wereld en de technofiele gemeenschappen. En die brug is al overgestoken. ResearchHub, mede opgericht door Brian Armstrong (Coinbase), biedt een open alternatief voor PubMed. Hier verdienen onderzoekers tokens (RSC’s) voor elke nuttige bijdrage.

Is DeSci het nieuwe DeFi? Arthur Hayes denkt van wel

Als je denkt dat DeSci alleen interessant is voor nerds in laboratoriumjassen die PDF’s opslaan op IPFS, dan heb je het mis. De markt heeft het ontdekt. En niet zomaar iemand. Arthur Hayes, oprichter van BitMEX en nu baas van het Maelstrom Fund, is een van de grootste geldschieters van DeSci projecten. Hij heeft geïnvesteerd in zeven tokens die gekoppeld zijn aan wetenschappelijke projecten (BIO, PSY, CRYO…). Voor hem is “de DeSci voor de wetenschap wat de DeFi was voor financiën: een mokerslag op de mierenhoop“. Hij voegt eraan toe:“De onderzoekssector is te traag, te duur en te ondoorzichtig. DeSci doorbreekt dat allemaal.“

En hoe zit het met Vitalik Buterin? De medeoprichter van Ethereum is een fervent voorstander. Hij was aanwezig bij verschillende DeSci evenementen en zei dat deze initiatieven “de manier waarop we waarheid produceren en delen” opnieuw kunnen definiëren. In een wereld die verzadigd is met desinformatie, heeft deze belofte een profetisch tintje.

Op dit moment bedraagt de totale kapitalisatie van DeSci tokens meer dan $2,2 miljard. TRAC, VITA, RSC, HAIR, DNX… Zoveel tokens voor zoveel visies. Sommige zijn nog verward, andere gestructureerd. Ze hebben allemaal één ding gemeen: ze geven de macht terug aan kennisproducenten.

Kan DeSci echt wetenschappelijk onderzoek opnieuw uitvinden?

Onder de buzz blijft de vraag wat echt is. Kunnen we onderzoek echt hacken met code en tokens? Niet zo snel. Er zijn veel obstakels. Allereerst is er de institutionele weerstand. Sommige universiteiten staan afwijzend tegenover deze desintermediatie. Dan is er nog de volatiliteit van cryptos. Een financiering van $100.000 in bitcoin kan in zes maanden de helft van zijn waarde verliezen. Hallo salarisbeheer voor onderzoekers…

En dan is nog niet alles intuïtief. Voor een onderzoeker die gewend is om bestanden van 40 pagina’s in te vullen, kan het aansluiten bij een DAO een cursus voor Web3-insiders zijn. Het vergt opleiding, duidelijkere interfaces en menselijke bruggen.

Maar waar DeSci hard toeslaat, is de belofte van inclusie. Een publicatie die is geverifieerd door de blockchain hoeft niet te worden onderschreven door Nature of Science. Een team van onderzoekers kan direct fondsen werven, zonder langs tien jury’s te gaan. Een gek idee kan werkelijkheid worden… als de gemeenschap het steunt. En dat zou de echte schat kunnen zijn. DeSci verandert onderzoek in een programmeerbaar publiek goed, niet langer in een reservaat.

Wat nu? Kunnen we de toekomst van de wetenschap op een blockchain schrijven?

Gedecentraliseerde wetenschap is meer dan een trend. Het belichaamt een technische, ethische en gemeenschapsrebellie tegen een systeem dat worstelt om te evolueren. Het zal de traditionele wetenschap niet uitroeien. Maar het zal de wetenschap wel dwingen zichzelf opnieuw uit te vinden.

Wat als morgen de volgende grote ontdekking afkomstig zou zijn van een autonoom collectief dat wordt gefinancierd door een DAO? Wat als cruciale gegevens niet langer worden gearchiveerd op een private cloud, maar voor altijd worden verankerd op de blockchain? De grond is vruchtbaar. De code is er. Het vuur is aangestoken. Het valt nog te bezien wie eindelijk de kennis zal durven hacken.

_
Volg Be-Crypto op Facebook en X om geen enkel nieuws te missen.